Badania na choroby zakaźne - prosto o skomplikowanym

Terminy wymaz, posiew bakteriologiczny, analiza DNA - dobrze znane wielu pacjentom. Jednak niewielu, nawet zainteresowanych medycyną, rozumie i potrafi wyjaśnić, na czym polegają te badania. Dlatego warto i jest to ciekawe, trochę wyjaśnić cel i metodę tych analiz.

Wszystkie badania na infekcje pobierane ze śluzówek organizmu człowieka nazywane są "wymaz" lub, używając terminologii fachowej, - bakterioskopia. Ten test jest prosty, niedrogi i nie wymaga dużo czasu, aby uzyskać wynik. Istota metody polega na diagnostyce czynnika wywołującego chorobę zakaźną poprzez jego oglądanie pod mikroskopem. Oczywiście, ponieważ robi to człowiek, wiele zależy od profesjonalizmu i doświadczenia pracownika laboratorium. Poza tym wynik badania może być utrudniony przez fakt, że niektóre bakterie są niemożliwe do wykrycia nawet pod mikroskopem. Dlatego nie można stawiać diagnozy wyłącznie na podstawie bakteriokopii.

Inna metoda diagnostyki, zwana hodowlaną lub posiewem, nie ma nic wspólnego ze słowem "kultura". Jej nazwa pochodzi od słowa "kultywować". To badanie przeprowadza się w następujący sposób. Od pacjenta pobiera się materiał (krew, mocz, ślinę itp.), który umieszcza się w specjalnym naczyniu z pożywką. Sprzyjające warunki powodują intensywny wzrost drobnoustrojów. Po pewnym czasie (zwykle dzień–dwa) kolonie bakterii rozrastają się w takiej ilości, że laborantowi znacznie łatwiej zdiagnozować, o jakiego czynnika zakażenia chodzi, z wyższym stopniem precyzji. Ponadto poprzez działanie na te kolonie różnymi rodzajami antybiotyków można określić, który z nich jest najbardziej skuteczny przeciwko danemu mikroorganizmowi. Jednak i ta metoda nie daje stuprocentowej pewności. Ilość bakterii w materiale biologicznym może być zbyt mała i nie zdążą się rozmnożyć i wyrosnąć na pożywce w czasie trwania badania.

Kolejny, bardziej zaawansowany test nazywa się reakcją łańcuchową polimerazy (PCR) lub, mówiąc prostym językiem, - diagnostyką DNA. Istota tego testu polega na oddziaływaniu na mikrob na poziomie genetycznym. Dzięki zestawowi specjalnych odczynników następuje wielokrotna amplifikacja DNA mikroorganizmu. Wówczas rodzaj bakterii jest identyfikowany za pomocą urządzeń medycznych. Do takiej diagnostyki wystarcza znikoma ilość materiału biologicznego - kilka drobnoustrojów. Według badań statystycznych badania metodą PCR zapewniają dokładność wyniku w 97% przypadków, co jest bardzo wysokim wynikiem we współczesnej diagnostyce medycznej.

Jeszcze jedna metoda, nazywana serologiczną, opiera się na określaniu przeciwciał w surowicy krwi pacjenta. Kiedy czynnik zakaźny dostaje się do organizmu człowieka, układ odpornościowy uruchamia obronę i wytwarza przeciwciała, które łączą się z drobnoustrojami i w ten sposób usuwają je z organizmu. Za pomocą metody serologicznej udaje się określić, jakie przeciwciała pojawiły się u pacjenta i w zależności od tego ustalić przyczynę - sprawcę zakażenia. W tym teście nie poszukuje się samego mikroba, diagnoza przeprowadzana jest pośrednio.

Należy powiedzieć, że często chory na infekcję czuje się źle, cierpi z powodu wysokiej temperatury i trudno mu iść na wizytę do lekarza, do przychodni, stać w kolejkach. W takich przypadkach znacznie łatwiej jest zamówić wezwanie lekarza do domu. Usługę tę oferuje obecnie wiele placówek i centrów medycznych. Doświadczona pielęgniarka może pobrać krew z żyły u pacjenta w domu (na zlecenie lekarza) i dostarczyć próbkę do laboratorium.