Szlak Kościuszkowski — historia i miejsca pamięci Tadeusza Kościuszki.
Trasy turystyczne rejonu Żabinka - „SZLAK KOŚCIUSZKOWSKI”
Żabinka – Małe Siachnowicze – Duże Siachnowicze – Krywlany – Wieżki – Maciewicze – Zdzitawa – Żabinka – Czyżewszczyna.
Nie każdemu zakątkowi ziemi dane jest wspominać postać światowego formatu, równą talentami Tadeuszowi Kościuszce. Ten sławny człowiek, którego za życia nazywano „Bohaterem Dwóch Kontynentów” i „Najczystszym Synem Wolności”, jest czczony jako bohater narodowy przez narody Białorusi, Polski i Stanów Zjednoczonych Ameryki. Imię T. Kościuszki jednoczyło ludzi pod sztandarami wolności. Wsparcia i przyjaźni generała szukali najsłynniejsi przedstawiciele pogranicza XVIII i XIX wieku. Zainteresowanie nim nie słabnie również dzisiaj.
Ziemia żabinkowska szczyci się związkiem z tak wielkim człowiekiem. Na naszych ziemiach wiele miejsc jest ściśle związanych z jego życiem i działalnością, co pozwala każdemu podróżnikowi przejść „Szlakiem Kościuszkowskim”.
Na początku turyści przemieszczają się około 6 km na północ od Żabinki — do wsi Małe Siachnowicze. Kiedyś znajdowała się tu rodowa rezydencja znanej w obwodzie brzeskim szlacheckiej rodziny Kościuszków-Siachnowickich herbu „Roch-III”. Część historyków i badaczy regionu uważa Siachnowicze za rodzinną miejscowość T. Kościuszki. W tym majątku przeżył on około dziesięciu lat ze swego burzliwego życia.
Obecnie po byłym majątku, w którym mieszkało dwanaście pokoleń rodziny, pozostały jedynie resztki starodawnego parku Kościuszków, częściowo posadzonego przez samego generała. We wsi znajduje się także izba pamięci T. Kościuszki oraz pomnik-biust bohatera, wykonany 70 lat temu przez A. Vidackiego.
Na północ od Małych Siachnowicz miejscowi mogą pokazać wam uroczysko Żułkowszczyna, dawne rodowe gniazdo starszej siostry T. Kościuszki Katarzyny Żułkowskiej. Znajduje się ono obok cmentarza wiejskiego, gdzie jest kaplica-grobowiec ostatnich właścicieli majątku Duże Siachnowicze.
Ta osada od XVI wieku była centrum majątku ziemskiego starszej gałęzi rodu Kościuszków-Siachnowickich. Jeden z nich – Paweł Kościuszko – ze swoich własnych datków w 1727 r. założył cerkiew św. Mikołaja – znakomity zabytek drewnianej architektury Polesia białoruskiego. Cerkiew prawosławna działa do dziś. W niej niegdyś był ochrzczony Ignacy Żelazowski, który w latach 1848–1870 zajmował urząd biskupa brzeskiego.
Z Dużych Siachnowicz droga prowadzi na północ – tam, gdzie niegdyś były posiadłości zamożnych i wpływowych książąt Czartoryskich. W czasach Kościuszków-Siachnowickich tutaj, przy wsi Krywlany, stał zamek (niestety nie zachował się do naszych czasów). Wielu historyków uważa, że swoim przyjęciem do Warszawskiego Korpusu Kadetów młody Tadeusz Kościuszko w dużej mierze zawdzięcza Adamowi Czartoryskiemu.
W wsi Wieżki – jednej z najstarszych na terenie rejonu Żabinka – znajduje się kamienna cerkiew Wniebowstąpienia, zbudowana w miejscu zniszczonego starożytnego kościoła, który powstał w czasach Kościuszków i Czartoryskich.
Dalsza trasa przez Małe i Duże Jakowicze kieruje się w stronę Maciewicz. Wieś tę zdobi cerkiew św. Jana Chrzciciela, wzniesiona w pierwszej ćwierci XVIII wieku dzięki staraniom Kościuszków-Siachnowickich.
Teraz, w drodze do Żabinki, po obejrzeniu sakralnych świątyń regionu zbudowanych przez przodków generała T. Kościuszki, możecie jeszcze odwiedzić Zdzitawę, gdzie na samym brzegu Muchawca od ponad pół tysiąca lat stoi cerkiew św. Mikołaja. Do tego kościoła chodziło na nabożeństwa niejedno pokolenie sławnego rodu; tutaj w Zdzitawie pochowano zmarłego pułkownika buławy polowej Ludwika Kościuszko-Siachnowickiego (1700–1758), ojca przyszłego przywódcy powstania narodowo-wyzwoleńczego 1794 r.
Teraz nadszedł czas, by odnaleźć na naszej ziemi wyraźne świadectwa tamtych wielkich i tragicznych czasów. To skłania podróżników, by z Żabinki ruszyć na południe rejonu drogą Brześć – Mińsk w poszukiwaniu wsi Czyżewszczyna, która zachowuje głęboką pamięć o powstaniu kościuszkowskim.
Te okolice w 1794 r. były świadkami bitwy krupczyckiej. Przez kilka godzin powstańcy z 1794 roku na Wielkim Polu Krupczyckim przeciwstawiali się rosyjskim pułkom słynnego generała A.W. Suworowa.
Aby uczcić to wydarzenie, w Czyżewszczynie w latach 1891–1894 wzniesiono cerkiew św. Włodzimierza; w czasach sowieckich (1952 r.), „dla wysławienia rosyjskiej broni”, postawiono też niewielki obelisk – pomnik żołnierzy Suworowa, a 23 września 2004 r. w centrum wsi, z okazji 210. rocznicy historycznego wydarzenia, otwarto i poświęcono krupczycką kaplicę pamięci. Złożenie kwiatów przy niej może zakończyć podróż po miejscach związanych z imieniem T. Kościuszki w rejonie Żabinki.
Jednak dla tych, których bardziej interesują szczegóły poświęcone bitwie krupczyckiej – decydującemu momentowi naszej historii – proponowana jest nowa trasa, którą lepiej pokonać rowerem lub pieszo.