Prawo dla inwestorów na Białorusi — przegląd najważniejszych aktów.
USTAWODAWSTWO – DLA INWESTORÓW
Stosunki związane z prowadzeniem działalności inwestycyjnej na terytorium Republiki Białorusi regulowane są Kodeksem Inwestycyjnym, aktami normatywnymi prawnymi Republiki Białorusi, prawem cywilnym i innym ustawodawstwem Republiki Białorusi, w tym umowami międzynarodowymi Republiki Białorusi, a także umowami inwestycyjnymi z Republiką Białorusi.
(Kodeks Inwestycyjny Republiki Białorusi, artykuł 6)
Dekret Prezydenta RB z dnia 27 lutego 2007 r. nr 108 „O niektórych środkach dotyczących włączenia do obrotu gospodarczego niewykorzystywanego majątku państwowego”:
- przewiduje sprzedaż niewykorzystywanych i nieefektywnie wykorzystywanych obiektów własności państwowej na aukcjach z ceną wywoławczą równą jednej wielkości bazowej, przekazanie takich obiektów do nieodpłatnego użytkowania pod konkretne projekty inwestycyjne na okres ich realizacji i zgodnie z warunkami umowy nieodpłatnego użytkowania. Po upływie okresu nieodpłatnego użytkowania, przy spełnieniu przez indywidualnych przedsiębiorców i niepaństwowe osoby prawne warunków umowy, obiekt może być przekazany na własność nieodpłatnie.
Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dnia 28 stycznia 2008 r. nr 1 „O stymulowaniu produkcji i sprzedaży towarów (prac, usług)”. Dla organizacji komercyjnych z inwestycjami zagranicznymi Dekret ustanawia również 5-letnią gwarancję niepogarszania ustawodawstwa dotyczącego pozycji tych organizacji i warunków ich działalności.
Organizacje komercyjne, utworzone od 1 kwietnia 2008 r. w miejscowościach o liczbie ludności do 50 tys. osób (w obwodzie brzeskim wszystkie miejscowości oprócz miast Brześć, Baranowicze, Pińsk), prowadząc działalność w tych miejscowościach i spełniając określone w Dekrecie warunki, mają następujące preferencje:
- przez 7 lat od dnia ich utworzenia są zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych w części dotyczącej sprzedaży towarów (prac, usług) własnej produkcji
- przez 5 lat od dnia ich utworzenia są zwolnione z płacenia szeregu innych podatków oraz wpłat do funduszy innowacyjnych.
W odniesieniu do takich organizacji przy zakupie surowców, komponentów i materiałów do własnej produkcji, a także przy prowadzeniu handlu zagranicznego towarami własnej produkcji nie stosuje się:
- obowiązku zawierania transakcji na giełdach otwartej spółki akcyjnej „Białoruska Uniwersalna Giełda Towarowa”;
- ustalania minimalnych cen przy imporcie i maksymalnych przy eksporcie towarów;
- specjalnych procedur zakupów, dostaw lub przetargów przeprowadzanych przez upoważnione organy państwowe albo komisje;
Prowadząc działalność gospodarczą na terytorium Republiki Białorusi w zakresie produkcji i sprzedaży towarów (prac, usług) własnej produkcji, organizacje te mają prawo:
- samodzielnie określać warunki, wielkość, rodzaje nabywanych surowców, komponentów i materiałów, jak również warunki, wielkość i rodzaje sprzedaży wytworzonych produktów, towarów (prac, usług) własnej produkcji;
- samodzielnie ustalać i stosować ceny wolnorynkowe (taryfy) na towary (prace, usługi) własnej produkcji, z wyjątkiem towarów o znaczeniu społecznym, określonych przez Radę Ministrów Republiki Białorusi;
Wprowadzane przez organizacje komercyjne na terytorium celnym Republiki Białorusi jako wkład do kapitału zakładowego urządzenia technologiczne (klasyfikowane zgodnie ze wspólną Nomenklaturą Towarów Zagranicznej Działalności Gospodarczej unii celnej według szeregu pozycji towarowych) są zwolnione z cła importowego i podatku od wartości dodanej.
Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dnia 20 grudnia 2007 r. nr 9 „O niektórych kwestiach regulacji działalności gospodarczej na obszarach wiejskich”.
Organizacje i indywidualni przedsiębiorcy, znajdujący się (zamieszkujący) na obszarach wiejskich, prowadząc tam działalność w zakresie produkcji towarów (wykonywania prac, świadczenia usług), mają prawo stosować szczególny tryb opodatkowania, wnoszenia obowiązkowych płatności do budżetu, uzyskiwania specjalnych zezwoleń (licencji), a także wprowadzania do nich zmian i (lub) uzupełnień.
W szczególności organizacje i indywidualni przedsiębiorcy, uprawnieni do stosowania szczególnego trybu, przy spełnieniu określonych w Dekrecie warunków, uzyskują następujące preferencje:
- w latach 2008–2012 są zwolnieni z podatku dochodowego od osób prawnych i podatku od nieruchomości;
- przewidziano dla nich obniżenie opłat za uzyskanie specjalnych zezwoleń (licencji);
- do 2011 r. są zwolnieni z obowiązku wnoszenia wpłat do funduszy innowacyjnych przy prowadzeniu działalności w zakresie budownictwa, przemysłu materiałów budowlanych;
- są zwolnieni z ceł i podatku od wartości dodanej przy imporcie urządzeń technologicznych jako wkładu do kapitału zakładowego;
- banki otrzymują prawo udzielania kredytów organizacjom i indywidualnym przedsiębiorcom realizującym projekty inwestycyjne na terenach wiejskich w wysokości równowartości nie większej niż 20 000 euro, bez zabezpieczenia wykonania zobowiązań wynikających z umowy kredytowej.
Ponadto Dekret przyznaje prawo przejścia na podatek zryczałtowany organizacjom, których przychody ze sprzedaży produkcji roślinnej, zwierzęcej, rybnej i pszczelarskiej stanowią co najmniej 50 procent przychodów z całej działalności.
Niniejszy Dekret znacząco zwiększa atrakcyjność wolnych stref ekonomicznych dla inwestorów, upraszcza procedurę rejestracji rezydentów WSE oraz ustanawia dodatkowe gwarancje niezmienności ustawodawstwa dotyczącego WSE:
- organizacje będące rezydentami WSE Republiki Białorusi płacą podatek dochodowy od osób prawnych według stawki obniżonej o 50 procent od stawki ustalonej ustawowo, jednak nie wyższej niż 12 procent;
Przy stosowaniu specjalnego reżimu prawnego organizacje – rezydenci WSE są zwolnione z podatku od:
- nieruchomości od środków trwałych (obiektów w budowie), położonych na terytorium odpowiednich WSE, oraz od środków transportu niezależnie od kierunku wykorzystania wskazanych środków trwałych (obiektów w budowie) i środków transportu. Podatkiem od nieruchomości są jednak objęte środki transportu wykorzystywane w działalności lub znajdujące się w bilansie oddziałów, przedstawicielstw lub innych jednostek wyodrębnionych rezydenta WSE, położonych poza terytorium odpowiednich WSE;
- nabycia pojazdów samochodowych niezależnie od celu ich zakupu;
- specjalny reżim prawny ustanowiony dla rezydentów WSE zarejestrowanych do 1 kwietnia 2008 r. pozostaje niezmienny od 1 kwietnia 2008 r. do 31 marca 2015 r., a dla rezydentów WSE zarejestrowanych po 1 kwietnia 2008 r. – przez siedem lat od daty rejestracji jako rezydenta WSE;
- finansowanie kosztów tworzenia infrastruktury inżynieryjnej i transportowej wymaganej do realizacji projektu inwestycyjnego rezydenta WSE z deklarowanym wolumenem inwestycji w wysokości równowartości powyżej 10 mln euro jest realizowane ze środków przewidzianych w Państwowym Programie Inwestycyjnym i budżetach lokalnych na kolejny rok budżetowy dla odpowiedniej WSE w pierwszej kolejności;
- Rada Ministrów Republiki Białorusi corocznie do 1 stycznia opracowuje i ustala, w porozumieniu z Prezydentem Republiki Białorusi, wykaz towarów substytucyjnych dla importu. Towary włączone do wykazu substytutów importowych w pierwszym roku obowiązkowo podlegają włączeniu do wykazów substytutów importowych obowiązujących w ciągu kolejnych dwóch lat, liczonych dla każdego towaru od roku jego wpisania do wykazu substytutów importowych.
Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dnia 6 sierpnia 2009 r.
nr 10 „O stworzeniu dodatkowych warunków dla działalności inwestycyjnej w Republice Białorusi”.
Dekret daje każdemu inwestorowi możliwość uzyskania dodatkowych gwarancji prawnych ochrony swoich inwestycji i jednocześnie realizacji swojego projektu inwestycyjnego w bardziej sprzyjających warunkach.
Zawarcie umowy inwestycyjnej z Republiką Białorusi jest nieodłączną częścią niniejszego Dekretu. Przy tym umowy inwestycyjne mogą być zawierane na różnych poziomach:
- jeśli projekt inwestycyjny jest realizowany na terytorium jednego obwodu lub w jednej branży, umowa inwestycyjna zawierana jest na podstawie decyzji obwodowego komitetu wykonawczego albo odpowiedniego ministerstwa lub resortu branżowego;
- jeśli inwestorowi udzielane są wyłącznie te preferencje, które są już przewidziane aktami prawnymi i decyzjami Prezydenta Republiki Białorusi, w tym w sprawach prywatyzacji majątku, wówczas umowa inwestycyjna zawierana jest na podstawie decyzji Rządu Republiki Białorusi;
- jeśli inwestorowi udzielane są jakiekolwiek ulgi i preferencje, a także rozstrzygane są odrębne kwestie dotyczące prywatyzacji majątku, umowa inwestycyjna zawierana jest na podstawie decyzji Rządu Republiki Białorusi w porozumieniu z Prezydentem Republiki Białorusi.
Zawarcie umowy inwestycyjnej daje inwestorowi prawo do uzyskania dodatkowych warunków realizacji projektu inwestycyjnego:
- prawo do prowadzenia budowy obiektów w ramach projektu inwestycyjnego równolegle z opracowywaniem, ekspertyzą i zatwierdzaniem niezbędnej dokumentacji projektowej dla każdego z etapów budowy w czasie, gdy kolejne etapy są jeszcze w fazie projektowania;
- uproszczony tryb uzyskiwania działek gruntu;
- zwolnienie z obowiązku rekompensaty strat w produkcji rolnej i leśnej;
- zwolnienie z cła importowego i podatku VAT przy przywozie na terytorium celnym Republiki Białorusi urządzeń i części zamiennych do nich dla obiektów projektu inwestycyjnego (Wykaz takich towarów należy uprzednio uzgodnić z tym samym organem administracji państwowej, który podejmuje decyzję o zawarciu umowy, albo z organem administracji państwowej upoważnionym do jego uzgodnienia przez Rząd);
- zwolnienie z opłaty skarbowej za wydawanie cudzoziemcom i osobom bez obywatelstwa zezwoleń na prawo do pracy w Republice Białorusi, a wskazani cudzoziemcy i osoby bez obywatelstwa – ze zwolnienia z opłaty skarbowej za wydanie zezwolenia na czasowe zamieszkanie w Republice Białorusi.
Obwodowym Radom Deputowanych zalecono dodatkowo zwolnić inwestorów realizujących projekty inwestycyjne na podstawie umów inwestycyjnych z Republiką Białorusi z obowiązku wnoszenia opłat celowych do budżetów lokalnych.
Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dnia 27 grudnia 2007 r. nr 667 „O wywłaszczeniu i udzielaniu działek gruntu”
Dekretem określono tryb udzielania inwestorom działek gruntu dla celów budowy i obsługi obiektów nieruchomości:
- określono zasady przydzielania działek gruntu bez przeprowadzania aukcji;
- przewidziano, że okres dzierżawy działki gruntu znajdującej się w własności państwowej i przydzielonej na cele związane z budową i (lub) obsługą obiektów budowlanych (budynków, budowli), powinien być nie krótszy niż normatywny okres ich budowy i (lub) eksploatacji. Przydzielenie działki gruntu na krótszy okres może nastąpić wyłącznie za zgodą osób, którym działka ta została udostępniona. Łączny okres dzierżawy działki gruntu nie powinien przekraczać 99 lat;
- przewidziano zasadę jednoczesnej sprzedaży nieruchomości znajdującej się w własności państwowej oraz prawa do zawarcia umowy dzierżawy działki gruntu niezbędnej do obsługi tej nieruchomości jako jednego przedmiotu aukcji. Zasada ta stosowana jest w miejscowościach liczących powyżej 50 tys. mieszkańców. W pozostałych miejscowościach przy sprzedaży nieruchomości państwowej na podstawie wyników aukcji od zwycięzcy pobiera się dodatkowo opłatę za prawo zawarcia umowy dzierżawy działki gruntu.